İş Kazası Tazminatı Nasıl Hesaplanır? Adım Adım Rehber

Türkiye’de her yıl binlerce çalışan iş kazası geçiriyor. Bu kazalar sonucunda işçiler ciddi yaralanmalar yaşayabiliyor, kalıcı sakatlık oluşabiliyor ya da hayatını kaybedebiliyor. Böyle bir durumda işçinin veya yakınlarının en temel hakkı, iş kazası tazminatı talep etmektir. Ancak birçok kişi bu tazminatın nasıl hesaplandığını bilmediği için hak kaybına uğruyor. Bu makalede, iş kazası tazminatı hesaplama sürecini adım adım ve anlaşılır şekilde ele alacağız.

İş Kazası Tazminatı Nedir?

İş kazası tazminatı, işçinin iş kazası nedeniyle uğradığı maddi ve manevi zararların giderilmesi için işverenin ödemekle yükümlü olduğu tutardır. Tazminat, yalnızca işçinin tedavi masraflarını değil, aynı zamanda iş gücü kaybını, gelecekteki kazanç kayıplarını ve yaşanan manevi zararı da kapsar.

Tazminat Hesaplamasında Dikkate Alınan Kriterler

İş kazası tazminatı sabit bir rakam değildir. Her dava özelinde farklı hesaplamalar yapılır. Tazminat miktarını belirleyen başlıca kriterler şunlardır:

İşçinin Yaşı

Genç işçiler için tazminat miktarı daha yüksek çıkar. Çünkü uzun bir çalışma hayatı boyunca gelir kaybı yaşanacaktır.

Maaş ve Gelir Düzeyi

İşçinin aylık brüt geliri tazminatın temelini oluşturur.

İş Gücü Kaybı Oranı (Maluliyet Oranı)

Sağlık raporlarıyla belirlenen iş göremezlik oranı, hesaplamada büyük rol oynar.

İşverenin Kusur Oranı

Kazanın meydana gelmesinde işverenin ihmal ve kusuru tazminat miktarını artırır.

Kazanın Şekli ve Sonucu

Ölüm, ağır sakatlık, kısmi iş göremezlik gibi durumlarda farklı hesaplamalar yapılır.

İş Kazası Tazminatı Hesaplama Süreci: Adım Adım Rehber

1. Kazancın Belirlenmesi

Öncelikle işçinin net ve brüt maaşı, varsa prim ve ek ödemeleri hesaplamaya dahil edilir. Mahkemeler, işçinin gelecekte kazanacağı muhtemel gelirleri de dikkate alır.

2. Yaş ve Çalışma Süresinin Hesaplanması

İşçinin yaşı ve emeklilik yaşı arasındaki süre, kazanç kaybının ne kadar süreceğini belirler. Örneğin, 30 yaşındaki bir işçi için 30 yılı aşkın süre dikkate alınabilir.

3. Maluliyet Oranının Belirlenmesi

Sağlık raporlarıyla işçinin iş gücü kaybı oranı (örneğin %30, %60 gibi) belirlenir. Bu oran, hesaplanan tazminatın doğrudan etkiler.

4. İskonto ve Hesaplama Tablosu

Yargıtay uygulamalarında tazminat hesaplamaları, “PMF (Population Mortality Function) tablosu” ve “iskonto oranları” kullanılarak yapılır. Amaç, gelecekteki kazanç kaybının bugünkü değere indirgenmesidir.

5. İşverenin Kusur Oranı

Kazanın meydana gelmesinde işverenin kusur oranı belirlenir. Eğer işveren %80 kusurluysa, tazminat bu oran üzerinden artırılır. İşçinin kusuru varsa, tazminattan indirim yapılır.

6. Manevi Tazminatın Eklenmesi

Maddi hesaplamalar dışında, işçinin yaşadığı acı ve ızdırabı karşılamak için manevi tazminat talep edilebilir. Bunun miktarı hakimin takdirine bağlıdır.

Örnek Hesaplama (Basitleştirilmiş)

İşçinin aylık brüt maaşı: 20.000 TL

Yaşı: 30

Maluliyet oranı: %40

İşverenin kusur oranı: %80

Bu kriterlere göre, işçinin çalışma hayatı boyunca kaybedeceği gelir hesaplanır, maluliyet ve kusur oranları uygulanır. Sonuçta milyon TL seviyesinde tazminat çıkabilir. Elbette gerçek hesaplamalar bilirkişiler ve mahkemeler tarafından yapılır.

İş Kazası Ölüm Halinde Tazminat

İşçinin ölümü halinde ailesi, destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilir. Bu tazminatta da işçinin yaşı, maaşı, aile bireylerinin yaşı ve desteğe muhtaçlık durumu dikkate alınır. Ayrıca SGK tarafından ölüm aylığı ve cenaze yardımı da sağlanır.

İş Kazası Tazminatı Davası ve Süresi

İş kazası tazminat davası, iş mahkemelerinde açılır.

Zamanaşımı süresi genel olarak 10 yıldır.

Delil olarak sağlık raporları, SGK kayıtları, tanık beyanları ve bilirkişi raporları büyük önem taşır.

İş Kazasında Avukat Neden Önemi

Tazminat hesaplamaları teknik bir süreçtir ve çoğu zaman işçinin tek başına bu süreci yürütmesi mümkün değildir. İş kazası davalarında uzman bir iş kazası avukatı Ankara, hak kaybı yaşanmaması için süreci en doğru şekilde yönetir.